Zawartość przedstawiana poniżej jest jedynie definicją, i nie jest na bieżąco aktualizowana.
Wartości aktualnych prosimy poszukiwać w oficjalnych źródłach.
Podatek obrotowy
Jeden z najstarszych rodzajów podatku, płacony przez podmioty
zajmujące się wytwarzaniem dóbr lub świadczeniem usług. Jest to podatek
pośredni.
Podstawą opodatkowania podatkiem obrotowym jest przychód ze sprzedaży dóbr i usług (obrót).
Skala podatku obrotowego jest zawsze liniowa, zazwyczaj jednolita dla wszystkich
dziedzin działalności.
Podatek obrotowy dzielmy na :
-
wielofazowy, kaskadowy lub kumulacyjny - naliczany i pobierany w każdej fazie produkcji
i obrotu, co powodowało w kolejnych fazach naliczanie podatku od podatku zapłaconego
wcześniej. Jego wadą było nierównomierne obciążenie podatkiem różnych, a czasem
nawet tych samych dóbr i usług w zależności od liczby pośrednich faz wytwarzania.
-
jednofazowy, jednokrotny - podatek naliczano w całości w jednej tylko fazie procesu
gospodarczego, najczęściej w momencie sprzedaży towaru przez producenta do handlu lub
sprzedaży ostatecznemu nabywcy.
Zalety - prostota i mniejsza liczba płatników.
Wady - konieczność posługiwania się dwiema cenami tego samego produktu
(z podatkiem i bez), gdy jest on jednocześnie wyrobem finalnym trafiającym
do ostatecznego nabywcy i surowcem lub półfabrykatem używanym w dalszej produkcji.
Wady obu form podatku obrotowego likwiduje podatek od wartości dodanej (VAT).
W naszym systemie podatkowym do 1993 funkcjonował podatek obrotowy jednofazowy, ze
stawką 20% od ceny sprzedaży dóbr materialnych i 5% od ceny sprzedaży usług.
Był on naliczany i płacony tylko w odniesieniu do dóbr i usług
konsumpcyjnych. Dobra i usługi produkcyjne były z tego podatku zwolnione.
Ustawa podatkowa przewidywała wiele zwolnień od podatku obrotowego
(np. w odniesieniu do określonych towarów pierwszej potrzeby) oraz odstępstw od stawki
zasadniczej (np. wyższy podatek obrotowy od towarów luksusowych, alkoholu, papierosów i innych).
Małe przedsiębiorstwa rzemieślnicze w zależności od rodzaju działalności gospodarczej
i wielkości zatrudnienia płaciły mieszany podatek obrotowo-dochodowy w formie opłaty
skarbowej, karty podatkowej lub ryczałtu podatkowego.
W 1993 podatek obrotowy jednofazowy został zastąpiony podatkiem od towarów i usług
oraz akcyzą. W odniesieniu do małych firm podatek obrotowy został
zastąpiony ryczałtem ewidencjonowanym.